با سلام
دنده های دوچرخه
در این صفحه دنده های دوچرخه و نحوه تغییر آن را برای شما توضیح می دهیم :
برای استفاده راحت تر از دوچرخه ها در شرایط گوناگون جاده و محل دوچرخه سواری دنده های دوچرخه کمک بسیاری می تواند به دوچرخه سواران کند با تنظیم صحیح دنده های دوچرخه ، دوچرخه سواری در مسیرهای دشوار را ، برای خود آسان و لذت بخش نمایید .
با عوض کردن دنده های دوچرخه میتوان سرعت را تقریبا تنظیم کرد . برای مثال: دوچرخه‌ای که ۱۸ دنده دارد ، به معنی دوچرخه‌ای با ۱۸ سرعت متفاوت است. به طورمعمول تعداد چرخ دنده دوچرخه ها ۱، ۳، ۱۸، ۲۱، ۲۴ و۲۷ میباشد ، که اخیراً این تعداد افزایش نیز یافته است
چگونگی عوض کردن دنده های دوچرخه
حرکت زنجیر از روی یک چرخ دنده برروی چرخ دنده ای با اندازه متفاوت را تغییر دنده می‌گویند . تغییر دنده از طریق شیفتر میباشد ، شیفتر اهرمی است که بروی فرمان دوچرخه تعبیه شده و امکان کنترل و تغییر دنده را به دوچرخه سوار می‌دهد .
در تغییر دنده دو اصطلاح رایج وجود دارد که عبارتند‌از :
Up Shifting به معنای رفتن به دنده بالاتر
Down Shifting به معنای رفتن به دنده پائین تر میباشد .
استفاده از دنده های دوچرخه
اگر دوچرخه شما ۳ دنده باشد ، ۳ چرخ‌دنده جدا از هم خواهد داشت که هر کدام به‌صورت جدا‌گانه عمل می‌کنند و با اعداد ۱، ۲ و۳ برروی شیفتر چپ دیده می‌شود ، اما اگر دوچرخه شما دارای ۱۰ دنده یا بیشتر باشد ، موضوع کمی پیچیده تر خواهد شد ! برای مثال: اگر دوچرخه شما دارای ۱۸ سرعت باشد ، در اینصورت با شیفتر سمت چپ شما قادر به انتخاب ۳ دنده خواهید بود که هر کدام از این ۳ دنده را میتوان با ۶ سرعت مختلف که به روی شیفتر سمت راست قرار دارد تنظیم نمایید . بنابراین با این دوچرخه ۱۸ نوع سرعت متفاوت را میتوان تجربه نمود . در واقع عدد ۱۸ از حاصل ضرب عدد ۶ که تعداد چرخ دنده های چرخ عقب میباشد در عدد ۳ که بیان گر تعداد چرخ دنده های طبق قامه است ، بدست می‌آید (۱۸ = ۶ * ۳ ). بنابراین وقتی صحبت از یک دوچرخه ۳۰ دنده می‌شود منظور ما وجود ۳ چرخ دنده در طبق قامه و ۱۰ چرخ دنده در چرخ عقب (خودرو) میباشد.
تعداد چرخ دنده های طبق قامه بین ۲ و ۳ متغییر میباشد ، البته اخیراً شرکت شیمانو در محصولات جدید خود فقط از ۲ عدد چرخ دنده در طبق قامه استفاده می‌نماید ، حلقه های چرخ دنده عقب نیز از ۱ تا ۹ متغییر است.
حال که با مفهوم تعداد دنده های دوچرخه و نحوه محاسبه آنها آشنا شدیم ، باید دید تعویض دنده چگونه انجام می‌شود ؟
همانطور که در بالا توضیح داده شد ، تغییر دنده توسط شیفترها انجام می‌شود. بروی فرمان دوچرخه ۲ عدد شیفتر یکی برای تغییر چرخ دندههای طبق قامه و دیگری تغییر چرخ‌دنده‌های چرخ عقب مورد تعبیه شده است. شیفتر چپ زنجیر را روی حلقه‌های طبق قامه تعویض می‌کند ، زمانی که شیفتر چپ روی عدد ۱ است یعنی زنجیر روی کوچکترین چرخ دنده قرار دارد ، هنگامی که روی عدد ۲ میباشد ، زنجیر در چرخ دنده میانی و وقتی که روی عدد ۳ میباشد ، زنجیر روی چرخ دنده بزرگتر قرار‌دارد .
شیفتر راست زنجیر را روی چرخ دندههای عقب جابه‌جا می‌کند، به این صورت که عدد ۱ نشاندهنده وجود زنجیر برروی چرخ دنده بزرگتر و زمانی که شیفتر راست روی بزرگترین عدد (به عنوان مثال ۱۰) میباشد ، زنجیر در کوچکترین چرخ دنده قرار دارد.
شما نیازی به حفظ کردن شماره دنده‌ها و بزرگی و کوچکی آنها ندارید و به مرور به این تجربه دست خواهید یافت که تغییرات انجام شده توسط شیفتر سمت چپ به مراتب محسوس تر از تغییرات انجام شده توسط شیفتر سمت راست است.
چه وقت باید دنده های دوچرخه را عوض کنیم؟
فرض کنید شما دوچرخه‌ای با ۳ چرخ دنده دارید ، با استفاده از کدام دنده‌ها می‌توانید بدرستی به بالای تپه‌ای رفته و بازگردید ؟ البته نکات ظریف زیادی در این زمینه وجود دارد که در اینجا به بخش مهمی از آنچه نیاز به دانستن آنها است اشاره می‌کنیم .
فرض کنید که شما با دوچرخه ۳ سرعته (طبق قامه دوچرخه شما دارای ۳ چرخ دنده میباشد) ، با دنده ۲ شروع به حرکت به سمت بالای تپه ای می‌کنید ، در این شرایط با این که فشار مضاعفی را برروی پدال‌ها وارد می‌نمایید ولی حرکت رو به جلوی شما به سختی و کند می باشد و در حال از دست دادن تعادل خود هستید ، در این مواقع راه‌حل چه خواهد بود ؟ شما می‌توانید با پایین آوردن دنده و برگشت به دنده ۱ (همانطور که گفتیم پایین آوردن دنده به معنای رفتن به دنده پائین تر میباشد) برای هر چرخش پدال زمان کمتری صرف کنید ، یعنی پدال زدن سریعتر شده و حرکت رو به جلوی شما آسان تر می‌گردد (زمانی که در دنده ۱ هستید، به دلیل کوچکتر شدن قطر چرخ دنده، زمان کمتری برای چرخش کامل رکاب مورد نیاز است).
اکنون زمان بازگشت از تپه است . توجه داشته باشید در مسیر سربالایی دوچرخه در دنده ۱ و به عبارتی در کوچک ترین چرخ دنده قرار گرفته است . در این وضعیت حرکت در سراشیبی را شروع می‌کنید ، اما خیلی زود متوجه می‌شوید که هیچ نیرویی بر روی پدال احساس نمی‌شود . در واقع این حس به شما دست می‌دهد که هیچ اصطکاکی و مقاومتی بین شما و پدال دوچرخه وجود ندارد ، گردش پاها خیلی سریع و با کمترین فشار انجام شده ولی حرکت دوچرخه بسیار کند بوده و باز هم در حفظ تعادل خود به مشکل خواهید خورد .
شما با بالا بردن دنده به ۲ و یا حتی به ۳ ، زمان و مقاومت را برای هر دور کامل پدال افزایش می‌دهید (در این حالت به دلیل افزایش قطر چرخ دنده ، زمان و انرژی بیشتری برای چرخش کامل پدال مورد نیاز است). در واقع با این کار از چرخ دنده های بزرگتر استفاده کرده ، فرصت بیشتری برای چرخش بعدی هر پدال ایجاد می‌کنید .
- ۱– در سربالایی ها : همانطور که در بالا اشاره شد ، برای بالا رفتن از تپه‌ها و سربالایی‌ها به دلیل مقاومت نیروی جاذبه ، فشار مضاعفی بر ساق پای دوچرخه سوار احساس می‌شود . لذا در این حالت بهتر است از دنده سبک استفاده شود. به این ترتیب که زنجیر بروی کوچکترین چرخ دنده جلو یا همان دنده ۱ و در قسمت عقب نیز بروی چرخ دندههای ۱ تا ۴ قرار گیرد (مناطق سبز رنگ، محل مناسب تعویض دنده میباشد). پر واضح است که هر چقدر شیب بیشتر باشد استفاده از دنده ۱ و هر چقدر شیب کمتر باشد استفاده از دنده ۴ شرایط بهتری را برای دوچرخه سوار فراهم می‌نماید. (در این حالت به دلیل استفاده از چرخ دنده کوچک در قسمت جلو، زمان کمتری برای چرخش کامل پدال مورد نیاز است ، همچنین به دلیل استفاده از چرخ دنده بزرگتر در قسمت عقب ، در هر بار رکاب زدن کامل ، مسافت بیشتری طی خواهد شد.)
- ۲– در سراشیبی : در این حالت دقیقا بر عکس حالت قبل ، از دنده سنگین استفاده می‌شود . به عبارت دیگر زنجیر در قسمت جلو بروی چرخ دنده بزرگتر (دنده ۳) و در قسمت عقب بروی چرخ دندههای کوچکتر (دندههای ۵ تا ۹) قرار می‌گیرد. به این ترتیب زمان مورد نیاز برای چرخش کامل پدال و همچنین نیروی محرک دوچرخه افزایش یافته و در نتیجه شما می‌توانید در سراشیبی‌ها سرعت بالاتری را تجربه نمایید.
- ۳– در سطح صاف : در سطوح صاف و هموار بهتر است از چرخ دنده وسط در قسمت جلو و بسته به شرایط و نیاز دوچرخه سوار از دندههای ۱ تا ۹ در قسمت عقب استفاده شود . در این حالت هنگامی که از دنده ۱ در قسمت عقب استفاده شود ، کمترین نیرو و فشار بر ساق پای دوچرخه سوار وارد می‌شود و در مقابل سرعت حرکت شما نیز کاهش می‌یابد . هر چقدر به سمت دنده های بالاتر حرکت می‌کنید ، میزان فشار و همچنین سرعت حرکت شما افزایش می‌یابد.
آیا تعداد زیاد دنده های دوچرخه مفید است؟
تعداد زیاد دنده های دوچرخه عمدتاً به جهت فضای رقابتی میان سازندگان دوچرخه میباشد ، بنابراین هر فرد با توجه به استفاده‌ای که از دوچرخه دارد ، می‌تواند تعداد دنده مورد نیاز خود را تعیین نماید . در اکثر موارد تعداد زیاد دنده در دوچرخه خریداری شده ، بی‌فایده و بلااستفاده میباشد.
سوالی که در هنگام خرید دوچرخه پیش می‌آید این است که، آیا واقعاً شما به تعداد زیادی دنده در دوچرخه‌تان نیاز دارید؟
دنده پایین، جهت سهولت شما برای بالا رفتن از تپه‌های سر‌سخت میباشد و دنده بالا در پایین آمدن آرام از تپه‌ها شما را یاری خواهد نمود، داشتن تعداد زیاد دنده در دوچرخه خوب است ولی الزامی نیست ، به این دلیل که با توجه به شرایط استفاده شما ، ممکن است تعدادی از آنها بلااستفاده بمانند.
شما تعداد چرخ‌دنده دوچرخه مورد نیازتان را دقیقاً نمی‌توانید تعیین کنید و در استفاده از آن مطمئن شوید، این کار مشابه خرید ماشین میباشد، در هر دو خرید شما امکان این را دارید که ، وسیله‌ای با توان بیشتر از نیازتان را خریداری کنید ، اما لزوماً نیازی در این حد نداشته باشید.
در نهایت باید گفت که الزاماً خرید پیشرفته‌ترین دوچرخه ، بهترین انتخاب نیست ، بلکه آنچه که در تعیین تعداد دنده دوچرخه دخیل میباشد ، شرایط منطقه‌ایست که دوچرخه درآنجا استفاده می‌شود، اگر منطقه‌ای که از دوچرخه استفاده خواهید کرد ، مسطح است ، نیازی به دندههای زیاد ندارید ، به جراًت میتوان گفت که دوچرخه ای با ۳ دنده یا حتی کمتر کافی باشد ، اما اگر قصد استفاده درمنطقه ای ناهموار را دارید ، استفاده از دوچرخه‌هایی با چرخ دنده بیشتر ، توصیه می‌شود